19 نکته آموزش تربیت سگ اصولی و صحیح (از تولگی تا بالغ)
تربیت سگ، فرآیندی لذتبخش و در عین حال چالشبرانگیز است که نیازمند صبر، حوصله و آگاهی است. از تولگی تا دوران بلوغ، مراحل مختلفی در تربیت سگ وجود دارد که هر کدام نیازمند رویکرد خاص خود هستند. در این مقاله، 19 نکته کلیدی برای تربیت سگ به صورت اصولی و صحیح را بررسی میکنیم.
آمادهاید یک سگ تربیتشده و خوشرفتار داشته باشید؟
- ✅
1. شروع زودهنگام:
تربیت را از همان روزهای اول ورود توله سگ به خانه آغاز کنید. آموزشهای اولیه مثل دستشویی کردن در جای مناسب و نهی از گاز گرفتن را در اولویت قرار دهید. - ✅
2. تقویت مثبت:
به جای تنبیه، از تشویقیها (غذا، نوازش، کلمات محبتآمیز) برای تقویت رفتارهای مطلوب استفاده کنید. - ✅
3. صبر و حوصله:
تربیت سگ زمانبر است. صبور باشید و هرگز ناامید نشوید. - ✅
4. ثبات:
در آموزشها ثابتقدم باشید. از یک فرمان مشخص برای یک رفتار خاص استفاده کنید و به طور مداوم آن را تکرار کنید. - ✅
5. آموزش اسم:
اسم سگ خود را به او یاد دهید. با گفتن اسمش و دادن تشویقی، او را به شنیدن اسمش شرطی کنید. - ✅
6. آموزش نشستن:
آموزش فرمان “بشین” یکی از پایهایترین آموزشهاست. با نشان دادن تشویقی بالای سر سگ و گفتن “بشین”، او را به نشستن تشویق کنید. - ✅
7. آموزش ماندن:
پس از یادگیری نشستن، آموزش فرمان “بمون” را آغاز کنید. با گفتن “بمون” و دور شدن تدریجی از او، او را به ماندن در جای خود تشویق کنید. - ✅
8. آموزش بیا:
آموزش فرمان “بیا” برای امنیت سگ بسیار مهم است. با صدا کردن اسم سگ و گفتن “بیا” و نشان دادن تشویقی، او را به سمت خود دعوت کنید. - ✅
9. اجتماعی کردن:
سگ خود را در معرض افراد، حیوانات و محیطهای مختلف قرار دهید تا اجتماعی شود و از رفتارهای ناخوشایند جلوگیری شود. - ✅
10. پیادهروی منظم:
پیادهروی روزانه به سگ شما کمک میکند تا انرژی خود را تخلیه کند، اجتماعی شود و از نظر جسمی و روحی سالم بماند. - ✅
11. آموزش دستشویی کردن:
محل دستشویی سگ خود را مشخص کنید و او را به طور منظم به آنجا ببرید. پس از هر بار دستشویی کردن در محل مناسب، او را تشویق کنید. - ✅
12. نهی از گاز گرفتن:
اگر سگ شما در تولگی گاز میگیرد، با گفتن “نه” و قطع بازی، او را از این کار نهی کنید. - ✅
13. آموزش جعبه:
آموزش جعبه (Crate Training) میتواند به سگ شما احساس امنیت و آرامش بدهد و به آموزش دستشویی کردن نیز کمک کند. - ✅
14. بازی کردن:
با سگ خود بازی کنید. بازی کردن به تقویت پیوند بین شما و سگتان کمک میکند و به او کمک میکند تا انرژی خود را تخلیه کند. - ✅
16. تغذیه مناسب:
تغذیه مناسب نقش مهمی در سلامت و رفتار سگ شما دارد. از غذای باکیفیت و مناسب با سن و نژاد سگ خود استفاده کنید. - ✅
17. دوری از تنبیه بدنی:
تنبیه بدنی نه تنها موثر نیست، بلکه میتواند به سگ شما آسیب روحی و جسمی وارد کند. - ✅
18. بهرهگیری از مربی سگ:
اگر در تربیت سگ خود با مشکل مواجه هستید، از یک مربی سگ کمک بگیرید. - ✅
19. عشق و محبت:
مهمترین نکته در تربیت سگ، عشق و محبت است. با سگ خود مهربان باشید و به او نشان دهید که دوستش دارید.
در زیر میتوانید فایل صوتی این نکات را نیز گوش دهید:
داشتن یک سگ تربیت شده، لذت زندگی با این موجودات دوستداشتنی را چند برابر میکند. فرقی نمیکند سگ شما توله باشد یا بالغ، با رعایت اصول و نکات زیر میتوانید یک سگ مودب و فرمانبردار تربیت کنید.
1. آموزش را از تولگی شروع کنید
هرچه زودتر آموزش را شروع کنید، بهتر است. تولهها در سنین پایینتر راحتتر آموزش میبینند و رفتارهای درست را سریعتر یاد میگیرند. حتی از 8 هفتگی هم میتوانید با آموزشهای ساده مثل اسم سگ و جای دستشویی شروع کنید. صبر و حوصله کلید موفقیت در تربیت تولهها است. بهرهگیری از روشهای تشویقی در این سن بسیار موثر است. اجتماعی کردن توله در این دوره سنی بسیار مهم است. آموزش “نه” از همان ابتدا بسیار کمککننده است.
2. بهرهگیری از تقویت مثبت (Positive Reinforcement)
بهترین روش برای تربیت سگ، بهرهگیری از تقویت مثبت است. این روش شامل تشویق سگ برای رفتارهای درست با بهرهگیری از جایزه، خوراکی، یا نوازش است. وقتی سگتان کار درستی انجام میدهد، بلافاصله او را تشویق کنید. از تنبیه بدنی یا فریاد زدن خودداری کنید، زیرا این کارها باعث ترس و اضطراب سگ میشوند و به تربیت او آسیب میزنند. تشویق کلامی هم میتواند بسیار موثر باشد، مثلاً گفتن “آفرین” یا “خوبه”. جایزهها را متناسب با تلاش سگ انتخاب کنید. با گذشت زمان، میتوانید به تدریج جایزههای خوراکی را کاهش دهید و به جای آنها از تشویق کلامی یا نوازش استفاده کنید.
3. آموزش فرامین پایه (Basic Commands)
هر فرمان را به صورت واضح و رسا بیان کنید. در ابتدا از اشارههای دستی برای کمک به سگ استفاده کنید. تمرین را در محیطی آرام و بدون حواسپرتی انجام دهید. پس از اینکه سگ فرمان را در محیط آرام یاد گرفت، تمرین را در محیطهای شلوغتر ادامه دهید. همیشه بعد از انجام درست فرمان، سگ را تشویق کنید. صبور باشید و انتظار نداشته باشید که سگتان یک شبه همه چیز را یاد بگیرد.
4. آموزش جای دستشویی
آموزش جای دستشویی یکی از اولین و مهمترین آموزشهایی است که باید به سگ خود بدهید.انتخاب یک محل مناسب برای دستشویی کردن سگ و آموزش او برای بهرهگیری از آن محل، میتواند از بروز مشکلات بهداشتی در خانه جلوگیری کند.سگ را به طور منظم به محل دستشویی ببرید، مخصوصا بعد از بیدار شدن، بعد از غذا خوردن و قبل از خواب.اگر سگ در محل تعیین شده دستشویی کرد، او را تشویق کنید.اگر سگ در خانه دستشویی کرد، به او سرزنش نکنید، فقط محل را تمیز کنید و از اسپریهای ضدعفونیکننده برای از بین بردن بو استفاده کنید.
محل دستشویی سگ را همیشه تمیز نگه دارید.
به علائم نیاز به دستشویی سگ توجه کنید، مانند چرخیدن به دور خود، بو کشیدن زمین، یا بیقراری.هرگز سگ را به خاطر دستشویی کردن در خانه تنبیه نکنید، زیرا این کار باعث میشود که او از شما بترسد و در مکانهای پنهانی دستشویی کند.
5. آموزش پیادهروی با قلاده
پیادهروی با قلاده یکی از ضروریترین فعالیتهای روزانه برای سگها است.این کار به سگ کمک میکند تا انرژی خود را تخلیه کند، از نظر ذهنی تحریک شود، و با دنیای اطراف خود آشنا شود.آموزش پیادهروی با قلاده به سگ کمک میکند تا در طول پیادهروی آرام و مطیع باشد.از یک قلاده و بند مناسب برای سگ خود استفاده کنید.در ابتدا، سگ را به پوشیدن قلاده در خانه عادت دهید.سپس، با سگ در خانه با قلاده راه بروید.وقتی سگ به راه رفتن با قلاده در خانه عادت کرد، میتوانید او را برای پیادهروی به بیرون ببرید.
در طول پیادهروی، سگ را تشویق کنید که در کنار شما راه برود.
اگر سگ بند را کشید، بایستید و منتظر بمانید تا آرام شود، سپس به راه رفتن ادامه دهید.از پاداشهای کوچک و تشویق کلامی برای ترغیب سگ به راه رفتن منظم استفاده کنید.
6. اجتماعی کردن سگ
اجتماعی کردن سگ به معنای قرار دادن او در معرض محیطهای مختلف، افراد گوناگون، و حیوانات دیگر است. اجتماعی کردن سگ به او کمک میکند تا ترسو و مضطرب نباشد و رفتارهای اجتماعی مناسبی داشته باشد. سگ خود را به مکانهای مختلف ببرید، مانند پارک، خیابان، و فروشگاههای حیوانات خانگی. سگ خود را با افراد مختلف، از جمله کودکان و سالمندان، آشنا کنید. سگ خود را با سگهای دیگر آشنا کنید. در طول اجتماعی کردن، سگ را تحت نظر داشته باشید و از او محافظت کنید. اگر سگ احساس ناراحتی کرد، او را از موقعیت دور کنید. اجتماعی کردن را از تولگی شروع کنید و به طور مداوم ادامه دهید.
7. آموزش جعبه
آموزش جعبه یا کریت، به سگ شما یک مکان امن و آرام برای استراحت و احساس امنیت میدهد. جعبه نباید به عنوان تنبیه استفاده شود. جعبه را در مکانی آرام و راحت در خانه قرار دهید. داخل جعبه را با یک پتو یا تخت نرم بپوشانید. با قرار دادن خوراکی یا اسباببازی مورد علاقه سگ، او را به ورود به جعبه تشویق کنید. در ابتدا، فقط برای مدت کوتاهی در جعبه را ببندید و به تدریج این مدت را افزایش دهید. هرگز سگ را به زور وارد جعبه نکنید. جعبه را به یک مکان امن و مثبت برای سگ تبدیل کنید.
8. رفع مشکلات رفتاری
اگر سگ شما دچار مشکلات رفتاری مانند پارس کردن بیش از حد، جویدن وسایل، یا پرخاشگری است، باید به دنبال رفع این مشکلات باشید. در صورت نیاز، از یک مربی سگ یا رفتارشناس حیوانات کمک بگیرید. 
علت مشکل رفتاری را شناسایی کنید. با بهرهگیری از روشهای تربیتی مناسب، رفتار نامطلوب را اصلاح کنید. از تشویق مثبت برای تقویت رفتارهای مطلوب استفاده کنید. در صورت نیاز، از داروهای آرامبخش زیر نظر دامپزشک استفاده کنید. از تنبیه بدنی یا فریاد زدن خودداری کنید، زیرا این کارها مشکل را بدتر میکنند.
9. ثبات و تکرار
ثبات و تکرار، کلید موفقیت در تربیت سگ هستند. قوانین و فرامین را همیشه به یک شکل اجرا کنید و تمرینات را به طور منظم تکرار کنید. به تمام اعضای خانواده آموزش دهید که چگونه با سگ رفتار کنند. فرامین را همیشه به یک شکل بیان کنید. تمرینات را به طور منظم تکرار کنید، حتی اگر سگ به نظر میرسد که فرمان را یاد گرفته است. اگر یک روز تمرین را فراموش کردید، نگران نباشید، فقط روز بعد به تمرینات ادامه دهید. ثبات و تکرار به سگ کمک میکند تا قوانین و فرامین را به خوبی یاد بگیرد.
10. آموزش گاز نگرفتن
آموزش گاز نگرفتن مخصوصا برای تولهها بسیار مهم است. تولهها در هنگام بازی ممکن است گاز بگیرند، اما باید به آنها یاد داد که این رفتار قابل قبول نیست. وقتی توله شما گاز میگیرد، بازی را متوقف کنید و از او دور شوید. به او نشان دهید که گاز گرفتن باعث قطع شدن بازی میشود. گزینه دیگر این است که یک اسباببازی مناسب برای جویدن به او بدهید. توله را تشویق کنید که با اسباببازیهایش بازی کند و نه با دست شما. اگر توله شما به طور مداوم گاز میگیرد، با یک مربی سگ مشورت کنید.
11. بهرهگیری از کلیکر (Clicker Training)
آموزش با کلیکر یک روش موثر برای تربیت سگ است. کلیکر یک وسیله کوچک است که صدای “کلیک” ایجاد میکند. این صدا به سگ نشان میدهد که در همان لحظه کار درستی انجام داده است. ابتدا باید سگ را با صدای کلیکر آشنا کنید. هر بار که صدای کلیکر را میشنوید، به او یک خوراکی بدهید. بعد از چند بار تکرار، سگ یاد میگیرد که صدای کلیکر به معنای دریافت جایزه است. حالا میتوانید از کلیکر برای آموزش فرامین جدید استفاده کنید. هر بار که سگ فرمان را درست انجام میدهد، صدای کلیکر را بزنید و به او جایزه بدهید. کلیکر را دقیقاً در لحظهای که سگ کار درست را انجام میدهد، فشار دهید. از کلیکر فقط برای رفتارهای مثبت استفاده کنید. آموزش با کلیکر به سگ کمک میکند تا سریعتر و بهتر یاد بگیرد.
12. آموزش صبر و تحمل
آموزش صبر و تحمل به سگ کمک میکند تا در موقعیتهای مختلف آرام و مطیع باشد. این آموزش به ویژه برای سگهایی که به تنها ماندن در خانه عادت ندارند، بسیار مفید است. به تدریج زمان تنها ماندن سگ در خانه را افزایش دهید. قبل از ترک خانه، سگ را به پیادهروی ببرید یا با او بازی کنید تا انرژی خود را تخلیه کند. اسباببازیهای مورد علاقه سگ را در اختیارش قرار دهید تا سرگرم شود. وقتی به خانه برمیگردید، ابتدا آرام باشید و بعد به سگ توجه کنید. اگر سگ در هنگام تنها ماندن در خانه خرابکاری میکند، با یک مربی سگ مشورت کنید. هرگز سگ را به خاطر تنها ماندن در خانه تنبیه نکنید.
13. آموزش رها کردن وسایل
یک اسباببازی مورد علاقه سگ را به او بدهید. وقتی سگ اسباببازی را در دهان دارد، فرمان “رها کن” را بگویید و یک خوراکی خوشمزه را جلوی بینی او بگیرید. وقتی سگ اسباببازی را رها کرد، به او خوراکی را بدهید و او را تشویق کنید. این تمرین را به طور منظم تکرار کنید. به تدریج میتوانید از اسباببازیهای مختلف برای این تمرین استفاده کنید. همیشه بعد از رها کردن وسیله، سگ را تشویق کنید.
14. آموزش عدم پارس کردن بیمورد
علت پارس کردن سگ را شناسایی کنید. اگر سگ به دلیل ترس پارس میکند، سعی کنید او را به آرامی با منبع ترس آشنا کنید. اگر سگ به دلیل جلب توجه پارس میکند، به او توجه نکنید تا زمانی که ساکت شود. میتوانید از فرمان “ساکت” برای آموزش عدم پارس کردن استفاده کنید. وقتی سگ پارس میکند، فرمان “ساکت” را بگویید و یک خوراکی را جلوی بینی او بگیرید. وقتی سگ ساکت شد، به او خوراکی را بدهید و او را تشویق کنید. این تمرین را به طور منظم تکرار کنید. در صورت نیاز، از یک مربی سگ کمک بگیرید.
15. بازدید منظم از دامپزشک
سگ خود را به طور منظم برای واکسیناسیون و معاینات دورهای به دامپزشک ببرید. دستورالعملهای دامپزشک را در مورد تغذیه و مراقبت از سگ خود رعایت کنید. اگر متوجه هرگونه علائم غیرطبیعی در سگ خود شدید، بلافاصله به دامپزشک مراجعه کنید. پیشگیری بهتر از درمان است!سلامت سگ شما، مسئولیت شماست. با مراقبت مناسب، سگ شما میتواند یک زندگی طولانی و سالم داشته باشد.
16. صبر و حوصله
تربیت سگ یک فرآیند زمانبر است و نیاز به صبر و حوصله دارد. انتظار نداشته باشید که سگ شما یک شبه همه چیز را یاد بگیرد. با سگ خود مهربان باشید و به او فرصت دهید تا یاد بگیرد. پیشرفتهای کوچک سگ را جشن بگیرید. اگر سگ شما اشتباه کرد، او را سرزنش نکنید. از این فرآیند لذت ببرید!صبر و حوصله، کلید موفقیت در تربیت سگ است. رابطه شما با سگتان، ارزشمندتر از هر چیزی است.
17. تمرینات ذهنی
علاوه بر تمرینات بدنی، تمرینات ذهنی نیز برای سگها بسیار مهم هستند. تمرینات ذهنی به سگ کمک میکنند تا از نظر ذهنی تحریک شود و از بروز رفتارهای نامطلوب جلوگیری میکند. از بازیهای فکری مانند پازلهای سگ استفاده کنید. به سگ خود آموزش دهید که وسایل پنهان شده را پیدا کند. از اسباببازیهای تعاملی استفاده کنید. به سگ خود آموزش دهید که ترفندهای جدید یاد بگیرد. تمرینات ذهنی به سگ کمک میکنند تا خسته نشود و رفتارهای مخرب نداشته باشد. یک سگ خسته، یک سگ خوشحال است. تمرینات ذهنی را به بخشی از برنامه روزانه سگ خود تبدیل کنید.
18. ادامه یادگیری
تربیت سگ یک فرآیند مداوم است. حتی بعد از اینکه سگ شما فرامین پایه را یاد گرفت، باید به تمرینات ادامه دهید و فرامین جدیدی به او آموزش دهید. در کلاسهای آموزشی سگ شرکت کنید. کتابها و مقالات مربوط به تربیت سگ را مطالعه کنید. از تجربیات دیگر صاحبان سگ استفاده کنید. همیشه به دنبال راههای جدیدی برای بهبود رابطه خود با سگ باشید. دانش، قدرت است. با یادگیری مداوم، میتوانید یک صاحب سگ بهتر باشید. تربیت سگ یک سفر مادامالعمر است.
19. عشق و محبت
مهمترین نکته در تربیت سگ، عشق و محبت است. سگ شما به عشق و محبت شما نیاز دارد. با سگ خود مهربان باشید، به او توجه کنید و با او بازی کنید. سگ شما بهترین دوست شماست. به سگ خود نشان دهید که چقدر برایتان مهم است. عشق و محبت، کلید یک رابطه موفق با سگ است. سگ شما، عشق بیقید و شرط را به شما هدیه میدهد. بهترین پاداش برای سگ شما، عشق و محبت شماست. سگ شما، عضوی از خانواده شماست. به او عشق بورزید و از او مراقبت کنید.
